ALAPLI’NIN SUNUMU
Alaplı ,ZONGULDAK ili’nin şirin bir ilçesidir. Mariandy’lerin ülkesindeki bu yerleşme yeri,
Karadeniz’deki konumu nedeni ile önemini korumuştur. Bir zaman’lar Tiranlar tarafından
idare edilen liman şehri, Cumhuriyet’le tanışan ilk Karadeniz şehirlerindendir.
İlk ve Ortaçağdaki tarihi geçmişi Batılı araştırıcıların geçen asırdan beri ilgi alanı olmuştur.
Daha çok eski eserlerin araştırıldığı ve toplandığı eserler ALAPLI’nın tarihini ortaya koymaktadır.
Vilayeti’nin Karadeniz,e Bartın gibi açılan iskelesi olan ALAPLI.
Kömür madenin keşfi ile yükselen ZONGULDAK yarışı kaybettiler. 1920 de,
yeni teşkil edilen livanın kaza ve nahiyesi oldular. Orhan dağlarından Alaplı vadisinin
ve çayının görünüşü, yanıbaşındaki deniz ile tam bir uyum sağlıyordu .
Alaplı’nın bulutların üzerinden görünüşü görülmeye değer bir manzaradır.
ALAPLI’NIN TARİHİ VE COĞRAFYASI
Alaplı, bir iç deniz görünümünde olan karadeniz’in güney’inde,
(Batı Karadeniz Bölgesinde, ZONGULDAK sınırları içinde bulunmaktatdır.)
Tarih içinde geçirdiği bazı coğrafi değişiklikler, diğer yerlerde olduğu gibi
ALAPLI için de geçerlidir. İşaret edildiği gibi Karadeniz kıyısındadır.
Buraya karışan Akarsu kenarında kurulmuştur. Karadeniz, Grekçe ;
Pontos Eukinos,Latince Pontus Euxinus adını taşımaktadır.
Türk döneminde Bahr-ı siyah veya şimdi kullanılan şekli ile
Karadeniz Diye isimlendirilmiştir. Rus ve Bulgarcada Çernoye More,
Romence’de Marea Neagra’dır.
Osmanlı kaynaklarında kıyılara Sevahil-i Bahr-ı Siyah, sahil-i Bahr-ı siyah
bazı belgelerde ise Kıyı, çoğu defa Yalı diye geçmektedir. ALAPLI Yöresinde,
Karadeniz’in Kıyısında olan diğer yerleşme yerleri ,Sakarya ağzı civarında Kefken adası,
Melen ağzı ‘nın doğusunda Akçokoca, Kuzeyde ise Ereğli yer almaktadır.
‘ALAPLI ‘adı ‘ALP’ sözünden gelmiştir. Anlamı ise CESUR, YİĞİT , manasına gelen
bu söz eskiden UNVAN olarak kullanılırdı’. ALAPLI Güneyde Kovuk Kavlan,
Kuzeyde Gülüç Çayı ile sınırlıdır.
Yörenin Adından çok bahsedilen Akarsuyu ALAPLI çayı’dır. Şimdi olduğu gibi
eskiden de bu Akarsu., ALAPLI’ya hayatiyet kazandırmıştır. Bölücek ve Ortacı gibi yerler
ALAPLI ile kullanılmaktadır . Doğudu Orhan-Başveren Dağları ile çevrilidir.
ALAPLI Çayı ile diğer dereceler, doğu’da geniş ova içinde akar.
Kaynaklarını yine bu mıntıka ve yığlıca dağlarından alırlar.
ALAPLI Çayı her iki tarafından bir çok köyü teşkil etmiştir. Denize yakın, bu sulu
bölümde ALAPLI teşekkül etmiştir. ALAPLININ kendisi ile özleşen ALAPLI ÇAYI ,
hakkında kaynaklara yansıyan bilgilere gelince: XVII.yy yazarlarından Katib Çelebi ,
cihannama’sında ALAPLI için güzel sözler söylemiştir. Bartınlı Hamdi de aynı şekilde
ALAPLI’DAN bahsetmiştir. ALAPLI’NIN gelişmesini sağlayan diğer hususlar da
ticaret orman ürünleri, gemi sanayi .Tarım ve hayvancılık, Güney ve
güney –dogudaki köylerin Pazar yerleri olmasıdır. Bolu livası Salnamasi-1918 ,
DR.Abdullah Cemal ve zamanımızda da T. Akkaya , Alaplı. Alaplı çayı dair
bilgi veririken şunları ifade etmektedirler:
’ Alaplı deresi Kızıl Tepe ve güney batıda Bacaklı yayladan kaynaklanan suları alır.
Mecrası genişler. Yirmi km kadar devam eden Akış sonunda yer yer değirmen işletmek
ve sahile yakın genişleyen kısmında kereste nakli ve bazı yerlerinde tabii meyillerden
istifade edilerek , Arazi sulaması yapılır. Ayrıca, sahile 200 m kadar uzaklığa
mavuna ve büyük kayıkların girmesine uygundur.
Bu akarsu ALAPLI yakınında Karadeniz’e dökülür.
‘ALAPLI ÇAYI’ Bu ismini taşıyan akarsunun denize karıştığı yerden içeriye doğru
3 km mesafeyi meydana getirir Denize karıştığı yere yakın pek ziyade ittihaz ettiği
ve etrafında bir çok suları aldığı için yayılır. Civarında Çaycuma, Okcular , Karaca Ömer,
Doğancılar, Kevken Köyleri ufak parçalar halinde birikerek,
bundan dolayı Merza’ı bir arazi meydana getirir.
Bu köylerin ısıtma hastalığına sık sık yakalanması bundandı.
Yer yer palamut ağaçlarına da tesadüf olunmaktadır.
